Gezien: The Gathering, De Pul, Uden

Ik begreep laatst dat Uden eigenlijk helemaal niet zo’n klein dorp is. Sterker nog, met 40.988 wordt het door het CBS gerekend tot een middelgrote stad. Ik wist het niet. Nu kom ik er ook nooit, behalve dan zo af en toe voor een fijn optreden in De Pul. Terwijl de plaatselijke jeugd zich vanavond vermaakt in de discotheek in hetzelfde pand, staan er drie bands geprogrammeerd in de zaal ernaast, waaronder The Gathering, nog steeds een van de grotere alternatieve rockbands van ons land met een rijke historie.

En we arriveren maar eens op tijd, maar het is nog akelig leeg. Gelukkig zal dat wel veranderen in de loop van de avond. Mooi op tijd voor de support-act Atlantis denk ik nog, maar zodra de band begint blijkt het een hele andere band te zijn. Het leek me al zo gek, bij Atlantis verwachtte ik toch een hele andere sound. Blijkbaar had ik het even gemist, maar er is dus een extra band neergezet vanavond in de vorm van Magnus Machina. Pas achteraf (foei!) begrijp ik dat het een nieuw project is van Bart Smits (hier op zang en elektronica), zanger en mede-oprichter van The Gathering in 1989 en te horen op het eerste doom/death-achtige album Always…. In deze band speelt hij samen met Hugo Prinsen Geerligs, de originele bassist van The Gathering tot 2004. In de zomer van 2012 deden de twee heren overigens mee met wat reünieoptredens van The Gathering in de originele samenstelling, om het twintig-jarig bestaan van Always… te vieren. Maar verder houdt de vergelijking met The Gathering aardig op. Ander genre, en cleane zang van Smits in plaats van die diepe graf-grunts. Magnus Machina bestaat verder uit Bas van de Kar op gitaar en Patrick Ripzaad op drums. Een beetje onwennig lijkt de band nog wel, volgens hun facebook-pagina is het voor het eerst dat ze met z’n vieren op het podium staan en volgens mij bestaat de band ook nog niet zo heel lang als hun eerste optreden begin dit jaar is geweest. Gewaagd wel, om direct zo vol te zingen. Smits toont hiermee lef. Hij heeft een uitstekende stem, maar zingt ook soms net iets buiten de juiste toonhoogte. Ook de gitarist lijkt zijn draai nog te moeten vinden, speelt alles behalve routinematig, heeft leuke effectpedaaltjes, maar gaat toch echt de mis in als hij ergens een loopje wil maken dat uiteindelijk niet past waardoor het mooie introotje een beetje de mist in gaat. Ze kunnen er gelukkig wel om lachen. Met het genre kan ik persoonlijk wat minder. Deze synthpop/rock, denk aan Depeche Mode, is wel sfeervol en gelaagd (zelf noemen ze nog Massive Attack als invloed geloof ik), maar het wil me maar moeilijk inpakken. Er lijken toch wel genoeg ideeën verstopt in deze muziek, maar in deze live-uitvoering kan het me niet direct raken.

Dan toch Atlantis, wat in mijn geheugen zit als een Nederlandse post-rockband (al zijn er nog 11 bands met die naam volgens Last.fm). Nee, dit is toch echt het eenmansproject van Gilson Heitinga, dat sinds 2006 actief is. Ik ken een-twee-drie zo geen andere Nederlandse post-rockbands trouwens. Maar goed. Ik moet de band eerder gezien hebben in het voorprogramma van God is an Astronaut in 2009 in Doornroosje, maar het enige wat ik me daarvan kan herinneren (meer had ik ook niet opgeschreven) is dat het wel een aardige maar tamelijk standaard stuk post-rock betrof, en bovendien stond het geluid toen niet fantastisch. Maar post-rock? ‘Beïnvloed door filmmuziek, noise, doom, jaren ʼ70 psychedelische muziek, ambient en elektronica en bands als; Massive Attack, Nine Inch Nails, Neurosis, Portishead, SWANS, of componist Clint Mansell.’, lees ik ergens. Of eigenlijk stond er ‘psycidelische’ muziek, dat volgens mij toch echt een spelfout moet zijn, of de tekstschrijver was zelf aardig onder invloed (wel grappig dat het zo op meerdere plaatsen zo is overgenomen, maar ik moet eigenlijk niet zeuren want ik maak zelf ook vreselijk veel taalfouten). Vanavond lijkt het me inderdaad niet direct standaard post-rock, maar zit het meer in de wat loggere/trage doom-achtige metal en/of psychedelische/krautrock hoek. Sterkste punt is de prima gelaagdheid van het geluid en de rijke sound, maar dat mag misschien ook wel met drie gitaristen plus een basgitaar, synthesizers en een drummer. Nu had ik dat kunnen weten want ik had wel wat (behoorlijk positieve) recensies voorbij zien komen van bijvoorbeeld KindaMuzik en Luifabriek (respectievelijk Bas en Tjeerd, en die hebben meestal wel gelijk), maar van een degelijke luisterbeurt was het er nog niet van gekomen. Achteraf moet ik zeggen dat het op de plaat eigenlijk beter vloeit dan deze avond in De Pul. De gitaristen zijn dan ook niet allemaal even goed te horen (die ADHD-er op rechts die zich onwijs inleeft en uitleeft is veel te slecht te horen naar mijn smaak – maar misschien sta ik er niet goed voor) alsmede de elektronica had wat harder in de mix gemogen. Maar bovenal is het de herhaling die zo live de boventoon voert, iets wat me minder (of bijna niet zelfs) stoort als ik er eens rustig voor ga zitten (of liggen) als ik het thuis aanzet. Misschien dat de nuances niet helemaal lekker overkomen in deze live-setting. De nummers voelen daardoor veel te langdradig aan als een oneindige herhaling van een aantal akkoorden, en dat lijkt me nu ook weer niet de bedoeling. Absoluut niet slecht, maar er had nog meer in gezeten.

Als een aardige introductie op The Gathering anno nu zou je ook dit interview van White Room kunnen lezen, of deze van Metalfan. Ik zal het niet allemaal gaan herhalen, maar The Gathering is een uitstekend exportproduct en populair in bijvoorbeeld Zuid-Amerika, waar vanavond – bij navraag van de bassiste – ook wat mensen uit de zaal vandaan komen. Wikipedia is sowieso je beste vriend om eens de hele historie terug te lezen. Van de originele bezetting zijn nog steeds de broers Hans en René Rutten actief, op respectievelijk drums en gitaar. René Rutten zorgt samen met Frank Boeijen (speelt ook al sinds de oertijd bij de band en speelt keyboards, a.k.a. Grimm Limbo, en dus niet die Frank van dat Kronenburgpark, mocht je dat nog niet weten) voor de muzikale ideeën begrijp ik uit een van die interviews. Verder live te bewonderen vanavond is bassiste Marjolein Kooijman, die sinds 2004 bij de groep zit en de Noorse Silje Wergeland, die sinds begin 2008 bij de band zingt (en ze verving daarmee Anneke van Giersbergen die tussen 1995 en 2007 bij de band zong).

Als extra bandlid is er een trompettist vanavond die op een paar nummers meespeelt (zoals op het prachtige “Heroes for Ghosts” en “Meltdown”), maar op het einde ook nog even de gitaar oppakt tijdens een indrukwekkende en (uiteindelijk) woeste uitvoering van “I Can See Four Miles” (van het vorig jaar verschenen Disclosure), waarbij Wergeland na het prachtige beginstuk achter de toetsen kruipt en René Rutten de theremin bezweert met zijn gitaar. Indrukwekkende toegift hier, dat volgde na een heerlijk bombastische uitvoering van “Eléanor” van doorbraakalbum Mandylion uit 1995 (dat veel bands uiteindelijk inspireerde tot zoiets als gothic metal overigens) als laatste nummer in de reguliere set. Dan bespreek ik hier het concert ineens in de omgekeerde volgorde, maar goed. Ik kan me in de aanloop naar die laatste nummers ook prachtig verliezen in de set nummers die The Gathering hier laat horen.

The Gathering speelt na al die jaren nog met veel plezier, ook al is het niet helemaal uitverkocht in de (relatief) kleine zaal van De Pul. Kooijman en Wergeland werpen regelmatig vrolijke blikken naar elkaar toe ten teken dat ze het prima naar hun zin hebben, en Kooijman weet de gaten tussen de nummers mooi te vullen met haar Brabantse accent en humor. De setlist is een mooie verzameling van nummers van de diverse albums. Natuurlijk is het een stukje rustiger dan vroeger. De metalheads zullen het misschien een tikkie ruiger willen horen gok ik, en zelf hoor ik die frisse dameszang ook wel graag op een bedje van dikke en stuwende riffs, maar vanavond kan ik me ook prima vinden in die (doorgaans) meer sfeervolle en licht zwijmelende nummers, soms dikker aangezet met een tikje progrock of kleurrijke altrock en/of elektronica. Misschien was het ook wel leuk geweest als ze Bart Smits en Hugo Prinsen Geerligs hadden gevraagd om nog eens zo’n oud nummertje te spelen, ze waren er immers toch vanavond. Maar goed, dat past misschien weer niet helemaal netjes in de setlist. Het maakt niet uit.

Met zo’n album als Disclosure blijft the Gathering wat mij betreft nog steeds relevant en na vanavond kan ik alleen maar concluderen dat ze nog steeds een belangrijke plek verdienen op de Nederlandse podia. Na Disclosure is recent zelfs nog een nieuw werk uitgekomen, Afterwords, met wat nieuw materiaal, maar ook de tracks van de EP Afterlights staan er op en twee remixes van nummers van Disclosure. Hoog tijd om dat ook eens te gaan beluisteren dus, al blijft een live-optreden van deze heerlijke band natuurlijk niet te versmaden. The Gathering blijft touren en komt ook in Nijmegen in Doornroosje op donderdag 23 januari. Ik had dus al een kaartje voor De Pul voordat ik überhaupt wist dat ze ook mijn eigen Nijmegen zouden aandoen, maar in deze vorm is het geen straf om de band gewoon nóg een keer live te gaan bewonderen. Wie weet…

Meer foto’s hier.