Gezien: FortaRock 2014, Nijmegen

Het is 31 mei en eindelijk hebben we weer eens een lekkere dag vol zon voor de boeg. Het Goffertpark in Nijmegen is net opgedroogd van al die hoeveelheid water die uit de lucht is komen vallen en het knalgroene gras kraait van plezier. FortaRock heeft, in tegenstelling tot vorig jaar, geluk met het weer. Ik word nog wel even meewarig aangekeken met m’n korte broek, maar het uiteindelijk blijkt het toch een goede keuze. Net zoals het insmeren met antirimpel – eh sorry – anti-zonnebrandcrème factortje vijftig. Stel je voor zeg. Is mijn zwarte Slayer-shirt eigenlijk wel een handige kledingkeuze vandaag? Kom op zeg, we zijn toch stoere jongens vandaag? Met of zonder extra metaal aan de broek of een versleten spijkerjasje met van die oude metal-embleempjes. Het maakt vandaag niet uit hoe je er uit ziet, metal verbroedert toch wel op de een of andere manier. Het park stroomt langzaam vol en we drinken het eerste witbiertje in de biergarten, die ook dit jaar weer bewaakt wordt door twee motoren op het schavot bij de ingang. Samen met de grote houten tafels en een Worsterij heeft het kleine en pittoreske parkje een Duits sfeertje. Mooi plekje ook om te schuilen voor belegen hardrockbands. Kun je met je bier in de ene hand en een vette worst in de andere toch nog wat horen van het hoofdpodium.

FortaRock dus, het festival. Het is de zesde keer dat dit festival wordt georganiseerd vandaag. In 2009 begon het als relatief klein maar knus eendaags metalfestival in het mooie kleine park Brakkenstein in Nijmegen. Het was de droom van de organisatie: een eigen metalfestival organiseren. FortaRock ontstond in de voormalige Nijmeegse melk- en sappenfabriek Fortapak waar Robert Korstanje – de zoon van de directeur –  het bedrijf al aardig wist te vermaken met metal op bedrijfsfeesten en -partijen, waarna zijn hobby grotere vormen begon aan te nemen na de samenwerking met Doornroosje. De eerste clubshows in 2006 waren een succes, waarna de eerste generale repetitie voor een metalfestival plaatsvond in 2007 door een podium te hosten tijdens het gratis toegankelijke en jaarlijks terugkerende Valkhof Festival. Dit jaar ook weer trouwens (op 12 juli met Pro-Pain, Turbowolf en Monomyth). Vorig jaar verhuisde het echte FortaRock-festival van park Brakkenstein naar het Goffertpark, waar het onder de noemer FortaRock XL een vlammende publiekstrekker wist te boeken: Rammstein. Rond 48.000 bezoekers was misschien te veel voor een gemoedelijk dagje metaalpret gezien de lange rijen voor de WC’s en dranktenten, maar ondanks de frisse wind werd het toch een succes, mede dankzij een uitstekende programmering.

Tja, hoe hou je zo’n park gevuld. Van mij mocht het ook wel weer een tandje kleiner allemaal, het liefst met echte pure metalliefhebbers. Aan die wens werd dit jaar wel voldaan. Met 25.000 bezoekers is het terrein even groot gebleven als vorig jaar, waardoor het minder massaal aanvoelde. En welke metalbands kun je nu boeken om het park vol te krijgen? Iron Maiden was denk ik een goede keus om het festival af te sluiten, aangevuld op het affiche met – vooral – toppers uit het verleden. Maar het was eerst de beurt aan wat Nederlands talent om af te trappen op het Monster Energy Stage.

Gelukkig had de organisatie naar ons geluisterd. Vorig jaar stond dat podium een stukje verder naar achteren, waardoor het publiek wat in de verdrukking kwam in die nauwe ruimte tussen de bomen. Niet echt een fijne plek voor massale belangstelling. Nu stond het podium beter, alhoewel wat meer in de geluidslijn van het hoofdpodium, maar door het programma op die podia precies op elkaar af te stemmen vormt dat niet zo’n probleem. Het is aardig gevuld voor het podium voor The Charm The Fury uit ons eigen Amsterdam, dat met hun stoempende metalcore er alvast een lekkere klap op geeft. De toon is gezet en de eerste circlepits zijn een feit, aangespoort door zangeres Caroline Westendorp die zelf vaker op het festival heeft gestaan, maar dan als bezoeker. Hoe geweldig het is om op het podium te staan steekt ze niet onder stoelen of banken. ‘Awesooooome!’ (met hoog stemmetje). Zo bescheiden als ze tussendoor praat, zo grotesk is haar brulzang, mooi afgewisseld met cleane vocals. Verder op het menu staan strakke drums, vurige solo’s en bonkende bassen, bijna net zo strak als op de plaat. Maar het mooiste om te zien vind ik nog wel hoeveel plezier de band heeft in het optreden, trots om hier het festival te mogen openen, en hoe losjes ze daarmee omgaan. Als de veter van de bassist bijvoorbeeld los blijkt te zitten, wordt die tijdens het spelen door een roadie weer vastgeknoopt, tot hilariteit van de band.

[youtube=https://www.youtube.com/watch?v=7lAHEcC_7a0&w=400]

Vervolgens een andere Nederlandse held uit vervlogen tijden: de gitarist met de blonde lokken. Adje Vandenberg is uit de mottenballen gehaald en lijkt ons terug te werpen in de tijd. Met zijn Vandenberg’s Moonkings speelt hij onversneden hardrock uit de jaren tachtig met lekker gedateerde solo’s en zelfs een (wat magere) drumsolo. Het kan maar zo. Mooi ingeleefd allemaal, hoewel we op een gegeven moment worden aangetrokken tot de biergarten en het aldaar nog steeds goed kunnen volgen. Natuurlijk volgen dan nog wat van die oude hits zoals “Judgement Days” en het overmijdelijke “Here I Go Again” van Whitesnake, waar Vandenberg natuurlijk ook een tijd deel van uitmaakte. Maar ook “Burning Heart” van de band Vandenberg moeten de oudere rockers onder ons herinneren. Nou goed, dat portie ouderwetse classic ‘Arrow’ rock zit er ook weer in. Volgend jaar Bon Jovi? [setlist]

[youtube=https://www.youtube.com/watch?v=0EGxsyippZw&w=400]

Tijd voor een satanische seance met het Zweedse Ghost, altijd goed voor een paar mooie foto’s. Dat wordt lastig als de tent al flink uitpuilt, maar op een klein afstandje kunnen we het toch aardig volgen. Uiteindelijk ontwaren we dan Papa Emeritus II als de ‘Pope from Hell’, omringt door zwart geklede monniken met gelijke kappen. De occulte ceremonie van vijf gelovigen op het podium wordt niet ondersteund door snoeiharde metal, maar het is meer melodieuze hard-rock van minstens dertig jaar terug, hier en daar doorvlecht met een vleugje progrock en afgetopt met opvallend cleane en softe zang. Klinkt goed en strak aan de zijkant, veel meer ‘in your face’ dan toen op Lowlands. Maar goed, toen was het ook een graadje of 35. Lekker met dit soort pakken aan met smeltende schmink op je hoofd gesmeerd. Vandaag zijn de weersomstandigheden beter. De riffs staan vandaag opvallend op standje vuurwerk, bijna Rammstein-achtig en veel pompender dan op de plaat, en dat geeft andere dynamiek aan het optreden. Dan had ik het idee dat ik zo’n show waarschijnlijk wel genoeg gezien zou hebben na vandaag, maar muzikaal beviel het prima. De rest van het publiek bevalt het ook opperbest en op verzoek van Papa wordt “Monstrance Clock” als afsluiter hard meegezongen. Ghost is de meevaller van de dag. Benieuwd hoe dit op Pinkpop gaat vallen dit weekend. [setlist]

[youtube=https://www.youtube.com/watch?v=4G-dkbsPYO8&w=400]

We blijven bij de tent hangen en genieten aldaar van de aanwezige biervoorzieningen en een goed ingerichte vreetcorner. Zijn we ook mooi op tijd bij het Poolse Behemoth, dat ook de Oud-Hebreeuwse naam is van een reusachtig dier dat beschreven wordt in het boek Job van de (Hebreeuwse) Bijbel. Als we het dan toch over geloof en satanisme hebben… Behemoth speelt deathmetal met blackmetal-invloeden en werd in 1991 opgericht, o.a. door (zanger/gitarist) Adam “Nergal” Darski die nog steeds bij de band zit, ooit een jaartje jurylid bij The Voice Of Poland was en er toch maar werd uitgegooid, maar bij wie ook in 2010 leukemie werd geconstateerd. Gelukkig is hij daarvan genezen, zodat we zijn malle fratsen als frontman op FortaRock kunnen aanschouwen. Ik had er wel zin in, want op de plaat is het toch een prettig soort van geweld dat als een mitrailleur op je wordt afgeschoten. Toch is het hier een tegenvaller, met name vanwege het dramatisch afgestelde geluid, dat gedurende het optreden niet heel veel zou verbeteren. Naast de zang zijn vooral de gitaren nauwelijks te horen en zo horen we bijna alleen het ratelen van de dubbele bass-drums. En dan staan we nog wel midden in de tent, een stukje voor de P.A.. Nou goed, dan is er nog genoeg te zien met de verschillende metalen attributen op het podium, de leuke pakjes van de heren, de ongure schmink op de gezichten, de vuurkanonnen, de in vlam gezette kruizen en de theatrale mise-en-scène, maar echt overdonderd worden we op deze manier niet door de muziek zelf. Gemiste kans. [setlist]

[youtube=https://www.youtube.com/watch?v=le-bBRnHJWc&w=400]

Dan volgen we de Zweedse powermetalband Sabaton op een afstandje op het grote veld. Dat er iemand van onze groep pardoes in slaap valt in het zachte gras mag ik vast niet vermelden. Ligt misschien ook aan de alcohol. Zanger Joakim Brodén zoekt veelvuldig de interactie met het publiek waarbij ik begrijp dat hij ook nog de bevrijding van Nijmegen in de Tweede Wereldoorlog aanhaalt. Niet zo gek voor een band dat veldslagen als belangrijk thema heeft. Is het Sabaton doek op de achtergrond daarom ook aan drie stukken gereten? Raar gezicht. Maar goed, het is allemaal lekker enthousiast gebracht met krachtige muziek en zang, maar ik heb wel wat moeite met het genre. Het lijkt typisch Scandinavisch, met die ‘wij trekken ten strijde’-achtige anthems, maar mij klinkt het soms ook als een Eurovisie Songfestival-nummer in de oren met dit soort gladde melodielijnen. [setlist]

Vervolgens is het de beurt aan Deafheaven op het Monster Energy-podium dat ik hier verkies boven Gojira omdat ik die toch al vele malen heb mogen aanschouwen. Sunbather werd vorig jaar ineens veelvuldig genoemd in de jaarlijstjes en de band kwam ook vaak voor in de lijstjes van de (doorgaans) niet metalliefhebbers. Echt typisch metal is het dan ook weer niet, de Amerikanen maken zoiets als black-post-shoegaze-schreeuw-rock/metal, bestaan sinds 2010, maar lijken nu dus een doorbraak mee te maken. Alhoewel. Niet echt op FortaRock dan, want echt druk is het niet bij het podium, en veel extra publiek trekt het ook niet gedurende het optreden. Integendeel. Vanaf het eerste “Sunbather” horen we die kenmerkende muur van geluid, waarbinnen de melodie zorgvuldig ligt verborgen en ergens een diepe emotie omvat. Melancholie en haat gaan hand in hand hier. Toch is het optreden zeer statisch en monotoon. Nou goed, dat zou dan ook nog wel kunnen passen bij zoiets als shoegaze, maar de bassist en vooral de gitarist op rechts lijken erg ongeïnteresseerd, en bovendien lijkt het vuur ook te ontbreken bij de drummer. Misschien hebben ze te weinig slaap gekregen na hun optreden op Primavera Sound in Barcelona. Dat de zanger zo het hele optreden zijn gemene boze blik vasthoudt past dan wel weer goed, maar het meeste impact maakt de muziek hier door de ogen dicht te doen. Ach, de band had natuurlijk ook in een donker hol moeten staan, met veel rook.

[youtube=https://www.youtube.com/watch?v=bdBeiNmUvXo&w=400]

Alter Bridge is een grote alternatieve rockband, met drie van de vier leden van Creed, aangevuld door zanger Myles Kennedy. Kende u ze nog? Op Fortarock worden de stevige nummers uit de kast gehaald, en dat lijkt me een verstandige keuze. Zang prima, solo’s prima, uitstraling prima, alles prima. Maar toch wel wat te gewoontjes voor ondergetekende, dus de route naar de biergarten wordt toch al wel weer snel gevonden. Achteraf lees ik vooral verschillende verhalen, van de een die het een geweldige show vond met een opbouwende climax, en de ander die het maar wat routinematig vond. Ik zou het vooral willen kenmerken als een degelijke rockband zonder opvallende franjes. [setlist]

Een stukje kijken in de tent dan, waar het Engelse Carcass staat, een pionier in grindcore, goregrind en (melodieuze) deathmetal. Ja dat vergt even wat historische kennis. De band werd opgericht in 1985, stopte in 1995 en hielden in de zomer van 2008 een reünie op het Wacken Open Air festival. Na 17 jaar bracht de band dit jaar ook weer een studioalbum uit: Surgical Steel. Jeff Walker (zang, bas) en Bill Steer (gitaar, zang) zijn er nog steeds bij. De tent is behoorlijk gevuld voor de helden van weleer en we krijgen veel van het nieuwe album voorgeschoteld. Ook hier is het geluid niet helemaal jofel, maar vooral het hakkietakkieroffelroffel drum- en baswerk begint me wat te vermoeien op een bepaald moment, waarbij ook de riffs me niet zo opzwepen zoals dat eigenlijk zou moeten. Murw gebeukt. Lam geslagen. Dat kan lekker zijn, maar nu effe niet. [setlist]

[youtube=https://www.youtube.com/watch?v=Apw43kdJQU0&w=400]

Dat kun je zo hebben dus. Metaalmoeheid noem ik dat wel eens. Het Zweedse Graveyard staat op hetzelfde moment verderop te spelen op het kleine openluchtpodium en dat is wel even een welkome aanvulling na al dat geweld. Zo lijken er meer te denken, want het is daar aardig volgelopen. De seventies rock en de ingeleefde blues van deze besnorde mannen klinken ineens uitermate fris. Alsof ze dus zo uit de teletijdmachine van Professor Barabas zijn gestapt. Zanger Joakim Nilsson heeft een indrukwekkende strot waarmee de teksten in de juiste schuurgraad worden weggezet, maar ook de rest van de band speelt bevlogen. De band onderstreept maar weer eens waarom ze al zo vaak te zien zijn geweest in Nederland en winnen er vandaag alleen maar extra zieltjes bij. [setlist]

Toch moeten we ook dit optreden tijdig onderbreken om een goed plekje te zoeken in het voorvak voor Slayer. Waarom? Gewoon Slaaaaayeeeeerrrrrr! Joh, dat blijft toch de natte droom van elke metalprogrammeur. En terecht, ze zijn niet voor niets een belangrijk icoon uit de geschiedenis en onderdeel van de ‘Big Four‘ uit de categorie thrashmetalbands. Waren ze in 2012 in Brakkenstein nog afsluiter van het festival, vandaag spelen ze het voorprogramma van Iron Maiden op het hoofdpodium. Helaas moeten we het sinds een aantal jaar doen zonder gitarist Jeff Hanneman, die vandaag nog postuum een eerbetoon krijgt met een eigen ‘Heineken’-stijl doek zodra het afsluitende “Angel of Death” op volle vaart wordt ingezet. Hanneman overleed vorig jaar jaar aan levercirrose, gerelateerd aan alcoholgebruik alhoewel hij eigenlijk al sinds 2011 uit de running was in verband met de gevolgen van een infectie na een spinnenbeet. Toch jammer, Hanneman schreef een flink aantal klassiekers voor de band. Wat moet dat worden met nieuwe materiaal (volgend jaar te verschijnen begreep ik)? Toch wordt hij goed vervangen door Gary Holt, tevens gitarist van Exodus, zo blijkt ook weer vandaag. Een groot gemis vind ik eigenlijk ook het ontbreken van meesterdrummer Dave Lombardo (weggegaan door onenigheid over vergoedingen, what else). Paul Bostaph is hier de vervanger, die dit ook al eens deed tussen 1992 en 1996, maar hij lijkt gewoon wat minder overdonderend dan Lombardo. Toch geeft de band er een goede klap op vandaag vind ik. Het credo lijkt ‘niet lullen, maar spelen’ en de band ragt er op een compacte manier een zooi klassiekers doorheen. Vanaf het eerste nummer “World Painted Blood” tot afsluiters “South of Heaven” en “Angel of Death”, alles zoeft voorbij in een prettig opgefokt tempo, met de welbekende killer-riffs en snijdend soleerwerk. Maar ook tom Araya schreeuwt nog steeds aardig op zijn leeftijd (headbangen lukt niet meer sinds zijn nekoperatie). Zijn kenmerkende zangstijl blijft een genot om live te horen, ook al is het geen nachtegaaltje. Hoewel de band toch bijna verzuipt op het grote podium en vol in het daglicht staat, bevalt me de show me uiteindelijk prima. En dit keer zonder oordoppen. [setlist]

[youtube=https://www.youtube.com/watch?v=4V_lXa-TEOw&w=400]

[youtube=https://www.youtube.com/watch?v=skf6xin3KTs&w=400]

Voor Dimmu Borgir is (afsluiten in) de tent een goede keuze, zodat de Noren hun blackmetal als  een donker ritueel kunnen opvoeren in een verduisterde omgeving. De band speelt het eerste gedeelte van de set nummers van Death Cult Armageddon uit 2003, aangevuld met een handvol nummers van andere albums. Hoewel ik wel uitkeek naar deze band (ik had ze nog nooit live gezien en op de plaat kunnen ze soms echt imponeren), lukt het me vandaag ook weer niet helemaal om me hier aan over te geven. Ik kan me niet voorstellen dat dat direct ligt aan het genre (de band is sowieso een van de toppers op dat gebied), maar ik denk dat het schelle geluid de grootste boosdoener vandaag is, waarbij ik echt een bombastische impact mis. Hopelijk is het geluid in de tent volgend jaar beter. [setlist]

Tja, dan is het misschien niet verstandig om veel tussen twee podia heen en weer te hoppen, maar ja, Anthrax is immers ook een van de klassieke ‘Big Four’ thrashmetalbands. De Amerikanen hebben immers ook een partij trashmetalklassiekers op hun naam. Wel gek om de band hier op het kleinere buitenpodium te zien staan (net zoals Kreator vorig jaar), maar gelukkig is het nog aardig goed te volgen. Alhoewel, je moet ook niet té ver van dat podium gaan staan, want dat klinkt het weer net zo schel als de luidspreker van je smartphone. Anthrax stond in 2012 ook op FortaRock en zo te zien is het een vergelijkbare show, alleen Rob Caggiano is vorig jaar vervangen door Jonathan Donais (Shadows Fall). “T.N.T.” is een cover van AC/DC (niet geweldig, maar het publiek lust het wel goed), gevolgd door klassieker “I Am The Law”, “Medusa” en afsluiter “Antisocial”, een cover van de Franse hardrockband Trust. Hoewel Anthrax (voor mij) niet snel een hele verrassende hoogvlieger zal zijn, was dit stuk optreden dat we konden meepakken toch wel weer mooi meegenomen. [setlist]

Iron Maiden is de grote publiekstrekker vandaag, gezien ook de vele die-hard fans met spijkerjasjes en ‘good-old’ Iron Maiden shirts. Na een wat lange aanloop (iedereen kan zijn plek mooi opzoeken, dat dan weer wel), klinken de klanken van UFO’s “Doctor, Doctor”, waarna de zes Britten het podium bezetten om gelijk met twee klassiekers te openen als “Moonchild” en “Can I Play With Madness”. Deze Britse heavy metal iconen doen precies waar ze voor geboekt zijn, een stukje geschiedenis uit de heavy metal laten herbeleven in bijna twee uur, met een set vol klassiekers uit – met name – de jaren tachtig. Goed, de setlist is dan stiekem niet heel verrassend als je thuis Internet hebt (ze touren dan ook al enkele jaren met deze Maiden England tour), maar de show is gewoon uitstekend met headliner-waardig spektakel en fantastische aankleding in typische Maiden-stijl. Het podium is ijsblauw in de stijl van album(hoes) Seventh Son of a Seventh Son, alsof we op Antarctica zijn belandt.  Bij bijna elk nummer wordt het doek op de achtergrond wel weer vervangen, of anders zijn het wel vuurkanonnen die voor wat spektakel zorgen. Maar vooral de grote poppen als de diverse reïncarnaties van mascotte Eddie nemen een grote plek in op het podium en in de beleving van het aanwezige publiek. Die typische Maiden-huisstijl komt hier mooi tot leven. Tijdens “The Trooper” komt zanger Bruce Dickenson op  in uniform, zwaait met zijn Union Jack-vlag in de rondte en gooit de vlag vervolgend over gitarist Janick Gers die zijn solo gewoon blind vervolgt. Wat me nog het meest opvalt is hoe energiek de band nog overkomt, met name Dickinson is uitstekend in vorm en rent en springt over het podium als een twintiger. Niks geen oubollige belegen club bejaarden, ook al krijgt de tand des tijds ook langzaam grip op de bandleden. Nee, deze krasse knarren weten hoe ze een strakke show neer moeten zetten, en vormen aldus een zeer waardige afsluiter van een zeer geslaagde editie van FortaRock. [setlist]

 

Andere getuigenverklaringen: Rockportaal | Counter Culture | Lust for Life | Festivalinfo | All Things Loud | ROAR E-Zine | DMorgen.be | 3voor12 | festivalblog.be | thisisallthingsloud | Ryan’s Adventures | Noeska Smit