Gezien: Le Guess Who? 2015 (zaterdag)

Het is een van die festivals in ons land met een steeds meer jaloersmakende line-up, althans als je er niet bij kan zijn dan. Le Guess Who? dus. Sinds 2007 groeit het festival dan ook in vele opzichten, en terecht denk ik. Hetzelfde geldt voor Incubate met een geweldige line-up dit jaar, en daar ben ik ook nog niet eerder geweest. Le Guess Who? trok me te veel dit jaar. Dan toch maar een dagje, was mijn last-minute beslissing. Zeker ook omdat er dan ’s middags Le Mini Who? is op die dag en omdat ik Sunn O))) heel graag een keer wilde zien, plus Bo Ningen (geweldig op Lowlands 2013). Ook al zijn veel bands op het affiche volstrekt onbekend voor me, de bekendere namen konden me direct aanspreken en dat geeft al direct de klasse aan van dit festival; het neusje van de zalm van alternatieve muziek in diverse soorten en maten. Van softe indie tot dikke drones, van postpunk tot alt-jazz. Gedurfd, spannend, en vernieuwend, zonder de kostbare dure headlines, maar wel met het betere ondergrondse werk dus. Een betaalbare dagkaart. Goed te doen. Op naar Utrecht dus aan het begin van de middag, inmiddels een weekje geleden.

En het is fris buiten en waterkoud. Vies, herfstig weer. Niet echt de tijd voor een festival. Ook al vindt alles binnen plaats in Utrecht, je wilt toch af en toe wisselen van locatie, zeker ’s middags, en dan is het niet altijd een pretje om buiten rond te lopen. Nadat de trein wat laat arriveert op Utrecht CS – ik ben sowieso net te laat om ook nog even bij Tamarin Desert te kijken – zwengel ik gauw Google maps aan om mijn bestemming te vinden, sowieso de hele dag m’n beste vriend. Enorm handig om alle locaties snel te vinden, daarvoor ken ik Utrecht ook veel te slecht. Café Tilt is gelukkig snel gevonden na een wandeling van een kwartiertje of zo, en ik ben net op tijd voordat de band begint. Het café is lekker vol en Naïve Set begint met hun set van ‘Melodic, harmony-rich pop’ aldus de poster van Le Mini Who. Vanwege de slechte voorbereiding ga ik vooral af op de beschrijvingen en/of – in dit geval – ga ik af op de verschillende lijstjes of aanbevelingen van anderen. Het Amsterdamse kwartet Naïve Set was in mijn herinnering wel een aardig en redelijk vrolijk indie-bandje en deze nadere kennismaking live is vrij aangenaam. Het vijftal lijkt heel even moeite te hebben met deze setting in het café, de instrumenten sluiten nog niet direct aan op elkaar, maar de schwung komt er snel genoeg in met – inderdaad – harmonieuze molodieën en koortjes en fris gitaarspel. Uitstekende nummers, met af en toe een licht geruwd randje. Prima. Alleen de zang van de frontman vind ik zo niet enorm sterk, maar dan heb je nog wat te wensen over. Goed begin van de dag. Daarna is het niet heel ver lopen naar het oudste plein van Nederland, het Wolfenplein (een plek waar voorheen een gevangenis zat), waar zich ook koffietent The Village bevindt. Daar zijn de hele middag sessies van 3voor12. Eenmaal binnen is het al druk en staan de spullen al klaar voor Ultimate Paining, maar het soundchecken gaat vervolgens tergend langzaam. Als ze ein-de-lijk lijken te beginnen blijkt het nog steeds onderdeel van een bizar grondige en ronduit irritant relaxte soundcheck. Alsof ze een uur later waren geboekt. De jas wordt zelfs weer aangetrokken, de drummer steekt een sigaret achter z’n oor, en het duurt vervolgens nog weer een extra tien minuten voordat de band het enorme aantal van drie liedjes gaat spelen. Is het dan waard om in de volle koffietent veertig minuten te moeten wachten op die drie nummers? Ik ben geneigd om te zeggen…. ja. Op de plaat, zoals door velen opgemerkt, nog wat gewoontjes of ronduit saai (categorie janglepop, aldus hier met referenties naar bands als The Velvet Underground, Beatles, Pavement en Real Estate), zo live valt direct op hoe sterk het coherente bandgeluid klinkt. De bandleden zijn uitstekend op elkaar ingespeeld (relaxed ook, maar ze verzaken zeker niet) en de geluidsmix staat bijzonder helder. Luid, maar niet te hard. Het is vooral dat lange uitgerekte (derde) nummer “Ten Street” waarin de gitarist excelleert op z’n gitaar op een bedje van doorjakkerende bas en drums, waarmee de band toch dik overtuigt en terecht een flink applaus verdient op het einde. Check de opname van de 3voor12 sessie zelf. Dan is het optreden zelf gelukkig wel zo kort dat ik het dan toch nog red om naar Theatercafé De Bastaard te lopen en daar grotendeels het optreden van Pure Muna mee te maken (en snel even een tripeltje bij de bar te bestellen, het eerste biertje van vandaag). Nog nooit van gehoord die band, maar het werd omschreven als ‘Perfectly balancing between dreampop, shoegaze and postrock’, en dat leek me wel wat. Post-rock uit Nederland sowieso. Da’s al een bijzonderheidje op zich. De band is al bezig met een dromerige sfeervolle opbouw met gouden melodiën, en een stuk later zitten ze op volle gitaarsterkte met een hoofdrol voor de jachtige drums en bas, naar mijn idee de sterkste kant van deze band. Ben ik in dat middenstuk van het optreden nog heel erg enthousiast, in de laatste nummers wordt dan wel wat beroerd gezongen naar mijn smaak, en is het gitaarspel niet strak genoeg, maar ook de composities pakken me veel minder in het laatste gedeelte. Van een nieuwe favoriete band in wording met interessante composities (conclusie in het midden) naar een band met potentie die het toch maar half waar maakt (conclusie tegen het einde). Hou het post-progressieve en de shoegaze/noise er goed in zou ik zeggen, en richt je daar vooral op. Toch een band om in de gaten te houden. Inmiddels ben ik dan wel te laat voor het volgende (half uur) blok aan optredens en mis ik Iguana Death Cult, maar pak ik nog een paar nummers Bombay mee, voorheen Bombay Show Pig (ooit wel eens in Nijmegen bekeken) rondom multi-instrumentalist Mathias Janmaat en toen ook nog met Linda van Leeuwen (ook Sue The Night) op drums (en zang), maar tegenwoordig met Lisa Ann Jonker, inmiddels ook aangevuld met Gijs Loots op bas. Kollektive staat vol, en ook buiten staan er nog een mannetje of twintig. De entreedeur staat open dus het is goed te horen buiten en binnen is er gewoon ook erg weinig ruimte. Bombay ben ik een beetje uit het oog verloren en zo te horen onterecht, ze maken een prima potje indierock, fijn aanstekelijk. Nieuw album Show Your Teeth komt begin volgend jaar uit, dus dat moet ik maar in de gaten houden. Toch ga ik ook weer op tijd op pad, richting Swordfish & Friend waar het optreden van Blue Crime op het punt staat te beginnen, en ook hier is het druk en staan de mensen tot buiten naar de muziek te luisteren. Ik zie ook geen zak van de band overigens. Het is moonpop aldus facebook, of zoals op de poster ‘psychedelic moon pop, white costumes, heavy basses and a lot of mystery’ en dat is een uitdagende en spannende beschrijving om op af te komen. Zo live klinkt het veel dwingender dan (achteraf) op de plaat, meer noisy post-punk en wellicht minder dromiger. Met zo’n stevige bite klinkt het dus in live setting prima, waardoor het er op lijkt dat ik vandaag – al dan niet toevallig – een hele goede route heb gevonden. Of alles is gewoon heel tof vanmiddag op Le Mini Who?. Of…. toch niet? Ik vertrek weer op tijd naar de laatste act die ik nog wel wil zien in Kapitaal. Toch even kijken want ik ben wel nieuwsgierig naar dat duo Kite Base, met bassiste Ayşe Hassan van (postpunt-kwartet) Savages samen met zangeres/gitariste/electronica Kendra Frost. Er staat een rij hier bij het Kaptiaal en de regel geldt: ‘een er uit dan een er in’. Eenmaal (en op tijd voor aanvang) binnen lijkt het helemaal niet te druk daar en zou er best genoeg ruimte voor iedereen in die rij buiten zou je zeggen, maar goed. Frost lijkt naast Hassan ook een basgitaar te bedienen als ik dat goed zie en ze heeft een bak electronica voor zich staan waaruit de repeterende ritmes voortkomen. Het kan me niet echt bekoren deze muziek, het is wat eenvorming en mist melodie, sterke songs, een interessante compositie of een echt rafelig randje. Het ruikt niet heel veel naar post-punk vind ik ook. Ook de wat onzuivere zang van Frost vind ik niet heel geweldig. Ik maak ruimte voor een bezoeker die het dan wel misschien leuk vindt en concludeer dat we dan toch de eerste tegenvaller van de dag te pakken hebben.

Gelukkig smaakt het frietje kapsalon dan wel opperbest, ook al moet ik daarvoor een wat louche snackbar binnen met dito eigenaar – ik vrees even voor de hygiëne en mijn maag, maar het smaakt opperbest – en het is een mooie plek om even rustig te zitten en mijn wat brakke rug wat rust te gunnen. Vanuit de snackbar is het inmiddels hondeweer (of is het hondenweer) en waait en regent net iets te veel als ik op weg ga naar TivoliVredenburg. Gelukkig had ik mijn plu bij me. Tijd voor het ‘echte’ programma dus van Le Guess Who? en ik start in de ronda waar we niet te maken met Phurpa als onderdeel van het door Sunn O))) gecureerde programma (die band had problemen met visa) maar met Dylan Carlson (Earth) op gitaar (uiteraard), en Rogier Smal op drums. Op het Eindhoven Psych Lab dit jaar stond Earth ook al een nogal saaie herhalingsoefening van doomy riffs af te werken. Hier is het bijna van hetzelfde laken een pak, Carlson blijft zo ongeveer steeds hetzelfde te doen – iets minder saai maar nog steeds een wat oninteressant gefreubel op den duur omdat er weinig variatie in zit – maar toch wordt het wel interessant als de drummer juist mooi op- en afbouwt en er een strakke klap op geeft. Toch nog wat verdieping en derhalve niet retesaai, maar er is meer te doen in het grote gebouw. The Myrrors staan inmiddels ook te spelen in de Pandora-zaal, wat hoger in het complex. Moet je even een paar roltrappen op. ‘Generation Y’s psychedelic rock revival’ aldus het boekje. De band uit Tucson, Arizona is net bezig met een omzichtige opbouw en dan weet je eigenlijk dat je niet weg moet lopen. Mooie rol ook voor de viool. Super sfeervol en het bouwt fantastisch (langzaam) op tot een psychedelische wervelstorm van ongekende gelukzaligheid. Die ontbranding op het einde. Fantastisch. Was dit “The Forward Path”? Ik had echt geen flauw benul van het bestaan van deze band, de voorbereiding op dit festival was dan ook dramatisch, maar dit zijn de dingen die je dan juist weten te verrassen en tonen de klasse van het festival. Denk ik. Het album Arena Negra van dit jaar ga ik zeker vaker opzetten (eh… streamen) thuis. Top. Daarna loop ik nog even die Hertz-zaal binnen, want die had ik sowieso nog nooit van binnen gezien. Wie weet wat voor verrassing ons daar te wachten staat. Charlemagne Palestine is daar een bijzondere verschijning. De oudere man vertoont zich hier als een soort clown met de alternatieve klassieke muziek. De piano op het podium is bekleed met kleurige sjaaltjes en de stoel met knuffels. Een interessant tafereeltje. Palestine zelf loopt rond met guitige grapjes, en maakt een hele act van het tegen elkaar klinken van zijn gevulde glazen. Het schiet wat door in zijn arty-farty-ness vind ik en heeft mij te weinig om het lijf. Er zit geen tempo in. Ondanks dat het ergens wel intrigeert vind ik de uitvoering veels te sloom. Nee, ik vind het geweldig dat de hele zaal bomvol is voor dit soort obscuurdere dingen, maar ik ga op zoek naar iets dat me wel echt aanspreekt. Als we het hebben op een slechte voorbereiding van het festival… Van Joep kreeg ik als tip o.a. Car Seat Headrest en ik vind het ook wel prettig om niet de hele avond op een plek te blijven hangen, er zijn meer optredens in de stad dan alleen in dat megacomplex van TivoliVredenburg. Dus breng ik een bezoekje aan dat altijd gezellige en supersympathieke podium EKKO, waar overigens het hele jaar goede kleine bands worden geprogrammeerd. ‘Blessed with a rare talent for brazen lo-fi indie rock anthems, Will Toledo’s brilliant Car Seat Headrest shares its spirit animal with the likes of Deerhunter, Guided By Voices and Silver Jews’, aldus het programmaboekje. Ik heb niet altijd kijk op de nieuwste indie-bandjes, veel vind ik ook niet echt heel bijzonder (dat ligt ook aan mijn smaak), maar dit is toch wel een leuke tip. De Amerikaanse band is voor het eerst in Europa begreep ik ergens  van de wat wazige of relaxte frontman, en hij heeft wel last van heimwee. Daar gaat het volgende liedje over. Over Europa. Nee, niet echt. En dan horen we dat het nummer een refreintje heeft dat uitgebreid Amerika bezingt. Grappig vind ik dat de band vier hele verschillende persoonlijkheden herbergt. Naast een wat quasi-nonchalante zanger blijft de bassist in z’n rol als coole dude met strakke scheiding in zijn vettige haar, is de drummer echt een meer getrainde en stoere precisiebeuker en de gitarist op rechts een harde werker met passie. Zoveel passie zelfs dat op de helft zijn snaar breekt en hij het de rest van het optreden moet doen met vijf snaren. De band is blij met zoveel publiek, dat hadden ze niet verwacht, maar het is wel terecht. De nummers komen veel minder lo-fi op me over dan ik (achteraf) hoor op de plaat, maar wel helder, vol, puntig en aanstekelijk. Ook hier is de zang niet super, maar in een wat rammelend indierockbandje past het hier wel goed. Leuke band. Leuke tip. Terug naar TivoliVredenburg voor Ringo Deathstar in de Pandora-zaal, al moet ik even wachten bij de ingang want de zaal is vol. ‘This cheerful bunch’s forte lies as much in the heart-tugging juvenility of The Vaselines as jarring guitar sprawls reminiscent of The Jesus & Mary Chain’ volgens de beschrijving. Shoegaze in de hoek van My Bloody Valentine ook. Poppy melodieën op een muur van gitaargeluid en dameszang maken dat plaatje aardig compleet. Het is een tikkeltje ‘meer van hetzelfde’ – de zaal houden ze ook niet bomvol – maar toch bevalt me dit hardere scheurwerk prima. En dan mis ik tussendoor een band als Magma, het is verdomde onhandig om meerdere goede dingen tegelijk te programmeren op zo’n festival, maar die band had ik toch al op Roadburn zien staan. Toch ook even naar de grote zaal, we zijn er toch, voor T.P. Orchestre Poly-Rythmo de Cotonou dat ik een paar nummertjes bekijk. Mooi om te zien van boven hoe de zaal danst op deze exotische klanken (Afrobeat, funk, jazz, soul, voodoo), hoewel ik er persoonlijk niet heel veel mee heb verder. Op tijd in elk geval de Ronda in voor hoofdact Sunn O))), een van de redenen dat ik überhaupt in Utrecht ben vandaag. Een kwartier voor aanvang is de zaal al bijzonder mistig wat ten goede komt aan de beoogde sfeer van het optreden. Overal werd gewaarschuwd om toch vooral oordopjes in te doen bij dit concert en zo’n waarschuwing is zeker niet aan dovemansoren gericht (hahahaha, flauwe grap). ‘Drone metal’ dus. Laten we zeggen dat het vijftal (dacht ik, het was erg mistig) in monnikspijen ons inderdaad een behoorlijk volumineus concertje voorschotelen waarbij de broekspijpen en ingewanden vrolijk meevibreren. Opvallend toch dat het geluid niet uit heel veel meer dan twee akkoorden bestaat, maar dat het geluid wel straf opgebouwd wordt uit diverse subtiel verschuivende stromingen gitaar, bas, viool, versterkers, vervormers, weet ik veel. Ondanks de eentonige herhaling blijft het boeien, net zoals Bong toen op Roadburn, dat ook iets van een heilige mist-vertoning was, maar dan een stuk psychedelischer en met een wat scherpere stofzuiger-sound. Sunn O))) maakt indruk, en je weet niet eens precies waarom. Het is niet eens alleen het volume (de oordoppen zijn hard nodig en doen hun werk), maar het trekt je gewoon in een fijne derde dimensie. En dat zonder verdovende middelen. De bar is ook dicht overigens. Waarom weet ik niet precies, want van het geluid daar kun je toch geen last hebben. Misschien vanwege het licht dan. Een stuk duisternis met de dikke vibrerende drones van Sunn O))). Indrukwekkend. En hoe bijzonder om dit in een – best wel grote zaal – te zien met zoveel prettig gestoorde liefhebbers. Toch ben ik op tijd weg na – pak ‘m beet – een uurtje om op tijd te zijn voor het Japanse Bo Ningen dat op Lowlands al zo’n gigantische indruk maakte. De zaal is helemaal niet zo vol, maar dat maakt verder geen reet uit. Bo Ningen maakt het na de eerste paar noten al direct waar, wat een waanzinnige live-band is het zo. Ja ik noem het ‘live’ want op de plaat kan het me wat lastiger raken, maar op het podium zijn het beesten, deze iele mannetjes met lang zwart haar en zwarte jurken. Je weet eigenlijk nooit zeker of er ook geen vrouwelijke bandleden bij zitten. Veel meer nog dan toen op Lowlands gooien ze alle energie er in, met name de gitarist op links gaat totaal los (nee niet total-loss). ‘Post-punk, heavy metal, acid rock and experimental noise’, aldus het boekje, al gooi ik daar graag nog een potje stuiterpsych tegenaan. Jammer eigenlijk van dat een-na-laatste nummer dat een poging lijkt op een popliedje, maar volstrekt niet uit de verf komt, gelukkig gevolgd door een waanzinnige uitsmijter. Zoiets kan ik uren lang horen. Wat. Een. Band. Oh shit, ik moet gaan. Ik wil gaan bedoel ik. Nee ik wil niet gaan. Maar ik ga toch. De trein gaat. Ik moet rennen.

En zo mis ik dus ook bijvoorbeeld Kamasi Washington naast vele andere interessante dingen in het programma vanavond, maar er moeten keuzes worden gemaakt. Ik mis überhaupt waanzinnig veel van de andere drie dagen. Te veel om op te noemen. Le Guess Who? voelt na zo’n dagje als een soort Roadburn voor de iets gematigdere mens met gemiddeld genomen minder woeste bands.  Ik bedoel dat er hier ook gewoon veel goeds staat in diverse genres en dat je veel onbekende dingen bijna blindelings kunt gaan bekijken als je zou willen. Er zijn bijzonder en opvallend weinig tegenvallers. Het grootste nadeel van het festival is dan ook de grootte denk ik. Er staan gewoon te veel acts die je wel wilt zien. Daar hoef je niet over te klagen, maar als er regelmatig op hetzelfde moment ook andere goede bands optreden… Je kan jezelf niet in tweeën splitsen. Althans. Het kan wel. Maar daar heb je niks aan en geeft zo’n zooitje. Het is een luxe-probleem, maar ergens is het ook enigszins onbevredigend. Je zou het festival kunnen uitsmeren over tien dagen met veel minder locaties en je dan nog niet vervelen bedoel ik. Daarentegen kun je met een betere voorbereiding wellicht gerichter je route samenstellen, iets dat ik vooral herken sinds de eerste keren van Lowlands (‘wat een hoop podia zijn er zeg, en wat speelt er veel tegelijk’). Ik kan me voorstellen dat je dat probleem ook hebt met een festival als Incubate, of neem de popronde waar ook iets van vijftig tot honderd acts tegelijk staan geprogrammeerd op (maar) één avondje. En lijkt dit (en zeker Le Mini Who?) ook niet op Eurosonic/Noorderslag kwa opzet? Vast wel. Is dit de nieuwe manier van festival-vieren geworden eigenlijk? Nou zeker bij wat kouder weer. Grote festivals het hele jaar door…, waarom niet.

Gezien de bezoekersaantallen (en als je ziet welke bezoekers dat zijn) kun je zeggen dat Le Guess Who? veel muziekliefhebbers trekt en is het qua opzet toch ook weer niet té groot. Je moet zo’n grote groep belangstellenden (uit 41 landen las ik ergens) ook wel kunnen bedienen, en daar leent een groot complex als TivoliVredenburg met z’n vele zalen natuurlijk uitstekend voor, met daarnaast dus nog veel fijne locaties zoals EKKO en De Helling. Vier extra dagen (of avonden) op mijn (toch al drukke) festivalkalender is misschien wat veel van het goede, maar we hebben jaren geleden daarom ook bewust festivals als Rock Werchter en Pinkpop laten vallen als jaarlijks (vast) uitje. Je kan niet alles. Er is in elk geval genoeg aanbod. Steeds beter aanbod zelfs. Na deze dag snap ik erg goed waarom de muziekliefhebbers graag dit soort festivals bezoeken in plaats van bijvoorbeeld Lowlands, dat toch vroeger meer vooruitstrevend en smaakbepalend was volgens mij. Of is dat een verkeerde perceptie? Nóg meer keus in festivalland schept ook de noodzaak tot het maken van keuzes als bezoeker. Marktwerking doet z’n werk. Na het een keer gezien te hebben bevalt me de sfeer en entourage uitstekend. Naast die fijne middag Le Mini Who? was het avondje Le Guess Who? naast EKKO in TivoliVredenburg erg fijn met zoveel zalen vlak bij elkaar met een uitstekende aankleding, gezellige pleintjes, goede voorzieningen en – niet geheel onbelangrijk – prima bier. Voor herhaling vatbaar dus.

Alle crappy compact camera pics.