Okay, dit wordt een tamelijk mager stukje denk ik, want ik ben niet zo’n Iron Maiden-kenner. Opvallend veel van de 21.000 (volgens zanger Bruce Dickinson vanavond) bezoekers van het Gelredome hebben een Maiden-shirt aan vanavond. Opvallend, omdat ik eigenlijk nooit zo’n groot percentage van het publiek zie met een shirt van de optredende band. Ze zullen de band dus vast beter kennen dan ik. Ik vermoed ook dat de adoratie bij veel fans diep zit, meerder generaties zijn er mee opgegroeid zou je zeggen. Maiden is een levende legende. De band is opgericht in 1975 en ze zijn de Britse vaandeldragers van de heavy metal. Mooi bruggetje naar de Union Flag die de zanger tijdens “The Trooper” rondzwaait, zoals zo’n beetje bij elk concert geloof ik, en die dan over gitarist Janick Gers gooit zoals ik dat ook al zag bij FortaRock 2014 en misschien ook wel bij Rock Werchter 2011, de twee eerdere keren dat ik de band zag. Nu de legendarische band in de buurt zou komen was mijn (overigens prijzige) kaartje snel gekocht. Dan ben ik geen kenner, maar wel liefhebber of enthousiast genoeg om even de buurten in het grote stadion voor de 25ste wereldtournee van de band.
Afgelopen maandag landde de ‘Ed Force One’ al op Schiphol en dat trekt bekijks, want welke band heeft er nu zo’n enorm privévliegtuig tot de beschikking. Een Boeing 747-428 (eerder was dat nog een ‘bescheiden’ 757), een joekel van een ding dus. Op Internet werd een foto van het toestel samen met het (kleine) toestel van Merkel en Hollande al veel gedeeld. Maandag kwam het gevaarte op Schiphol aan, vluchtnummer 666 uiteraard, en ook dat kon in de krant. Met zanger Dickinson als piloot overigens, die daarnaast nog als hobby schermen heeft. En metal. Leuke combi.
Het lijkt er op dat een flink deel van het publiek laat arriveert. Tijdens het voorprogramma is het nog opvallend rustig, misschien dat veel mensen nog in de rij voor een parkeerplek staan of gewoon überhaupt alleen voor de hoofdact gaan. “The Raven Age” (met gitarist George Harris, zoon van de Maiden-bassist) klinkt als band wat meer van deze tijd dan de hoofdact, maar bevat genoeg verwijzingen naar allerlei metal-bands uit het verleden. Dat is niet direct een compliment, het refereert meer naar stadionrock voor jeugdiger publiek, het mikt meer op effect vind ik. De melodieën klinken opvallend simpel (soms zelfs met synths of violen uit een laptop) en ze zoeken daarmee voor mij een te zoetige kant op, hoewel de wat ruigere opgefokte passages nog niet eens zo gek klinken. De zang is prima maar net wat te pathetisch. Het klinkt me net te gemaakt, te veel gericht op het winnen van de massa, geen echte goede nummers. Als geheel pakt het me wat weinig maar wellicht lijdt ik aan wat metaalmoeheid, zeker na die overdosis van FortaRock afgelopen weekend. Daarnaast klinkt het Gelredome wat te wollig achterin, met echo’s die je niet wil horen, ook al is het met goede oordoppen in veel beter te doen. Geluidstechnisch is het Gelredome niet op alle plekken even fijn, wat dat betreft kun je maar beter in het midden voor het podium staan, maar dat is niet iedereen gegeven. Tijdens Maiden vind ik het nog wel aardig te doen, maar het blijft toch een nadeel van zo’n groot stadion. De band komt beter tot z’n recht in het Ziggodome denk ik. Het is ook niet gek dat er nauwelijks concerten zijn in het Gelredome, Ahoy of Arena tegenwoordig. Het Ziggodome is er ook veel beter op gebouwd. Maar vanavond doen we het er maar mee.
Rond 20:53 klinken de klanken van UFO’s “Doctor, Doctor”, en dan weet je dat de helden van vanavond zelf in aantocht zijn. De band start met “If Eternity Should Fail” van het laatste album The Book of Souls, waar ze wel heel veel van spelen. Zes van de vijftien nummers zijn van het album, en daarmee worden ook wel klassiekers overgeslagen, maar de band maakt keuzes. Je kunt niet alles spelen, en nieuw werk houdt de band zelf misschien ook wel scherp en gemotiveerd. Opvallend zijn de lange nummers, met regelmatig een instrumentaal tweede gedeelte (die vind ik eigenlijk nog wel het lekkerste – “The Book of Souls” bijvoorbeeld is lang maar klinkt uitstekend vanavond), waarbij Dickinson de tijd heeft om zich om te kleden. Of aan het zuurstof te gaan om even bij te tanken (zoals die zanger van Deep Purple dacht ik me te herinneren), maar ik denk eigenlijk dat dat niet nodig is. Bij zanger Bruce Dickinson werd eind 2014 een tumor geconstateerd achter op zijn tong, maar na een behandeling (chemotherapie en radiologie) is hij volledig genezen verklaard in mei 2015. Dickinson oogt wat ouder en grijzer, maar springt nog steeds energiek op het podium, al lijkt er een lichte sleet te zitten op zijn stem, maar ik vind het meevallen. Wel gek hoe zijn zang soms bij momenten wat slechter te horen is, net alsof het geluid bij sommige uithalen wat wordt teruggedraaid. Fijn is wel dat hij dus nog steeds zo actief is, Iron Maiden is zonder Dickinson toch eigenlijk ondenkbaar zonder zijn iconische stem. Als Queen zonder Mercury. Als Bert zonder Ernie.
Toch valt het me vanavond op dat Iron Maiden toch een band is geworden van oude krasse knarren, de bandleden worden dan ook wel mooi vol in beeld gebracht door de vele camera’s. Maar wat is oud. Als de Stones nog op kunnen treden kan Iron Maiden dat ook nog wel minstens tien jaar langer volhouden zou je zeggen. Maar toch heb ik sterk het gevoel dat we in de nadagen zijn van de band, terwijl het muzikaal toch nog steeds prima verzorgd is, technisch valt er weinig te klagen (prima gitaarsolo’s bijvoorbeeld) en de bandleden doen allen hun stinkende best en lopen actief over het podium. Bassist Steve Harris (60) is de enige die sinds het begin lid is (1975) en die houdt zich wel in vorm met de nodige potjes voetbal gedurende de tour. Gitarist Dave Murray met de bolle wangetjes (zou hij een facelift hebben genomen?) zit sinds 1976 bij de band, terwijl Dickinson zelf eigenlijk pas sinds 1981 bij Maiden zit, maar wel ook voor het succes van de band heeft gezorgd. Drummer Nicko McBrain oogt ook wat oud en fragiel, maar het drumwerk is nog best aardig. Gitarist Janick Gers (sinds 1990 bij Maiden) is nog het meest actief van de gitaristen met gave poses, en op het einde van “Iron Maiden” gooit hij zijn gitaar een paar keer megahoog de lucht in en drukt met zijn dikke schoenen op de grond liggende gitaar voor een noisy afsluiter van de reguliere set. De band is ouder geworden, maar muzikaal hoor je dat niet echt. Opvallend toch ook dat niemand kalend is. Hoe doen ze dat.
Iron Maiden tourde toch vrij lang met de vorige Maiden England tour als ik het goed heb, dus is er vanavond ook in de aankleding wat veranderd. We zien een Maya-tempel met grote touwen aan de zijkant, alsof Dickinson vanavond Indiana Jones speelt. Uiteraard zijn er ook vuurkanonnen, en ook mascotte Eddie verschijnt ten tonele tijdens “The Book Of Souls” als grote pop waar Dickinson een hart uit trekt en in een kookpot dondert. De backdrops worden zo’n beetje bij elk nummer vervangen en geven soms een hint naar het volgende nummer. Uiteraard komt die lelijke Eddie dan ook af en toe voorbij op die backdrops, maar leuker is het om ‘m dus als pop te zien zoals bij de vorige tour. Gelukkig verschijnt tijdens “Iron Maiden”, als laatste gespeeld van de reguliere set, nog een joekelsgrote Eddie-pop van achter het podium, en dat is altijd een imposant gezicht. Levensecht bijna.
Dickinson beseft ook wel dat het publiek vanavond ook graag oudjes hoort (die uiteraard uit volle borst worden meegezongen). Ter introductie van het derde nummer “Children of the Damned” heeft hij het liever over ‘legacy’, ‘Ja, mij mag je oud noemen, maar dit nummer noem je legacy‘, om na het oudje weer twee nieuwe nummer te spelen, waarvan “Tears of a Clown” overigens een verwijzing is naar de zelfmoord van filmacteur Robin Williams. Dickinson praat graag vanavond en heeft het ergens ook nog over de Nederlandse uitvinder van het vliegtuig Fokker. Hij blijft natuurlijk een professionele vliegtuigspotter.
In de toegift horen we die andere klassieker “Number of the Beast”, maar daarna moeten we toch echt plassen en op tijd naar huis, we moeten op tijd de trein halen. Dan pas valt eigenlijk op, hoe vol het stadion nog is gelopen. We moeten nog best veel moeite doen om überhaupt bij de toiletten te geraken, logistiek is dat toch een nachtmerrie in het Gelredome, vechten tegen de bierkaai om je gezuiverde bier te lozen. Het is een wat abrupt einde, en zo missen we nog “Blood Brothers” en “Wasted Years” in een voorspelbare setlist, want ze spelen elke avond hetzelfde, maar we vonden het eigenlijk ook prima zo.
Iron Maiden is vanavond dus – eh – prima, zeker voor de fans gok ik. Voor mezelf vraag ik me af of het dat vele geld het waard was. Natuurlijk, legendarisch zijn ze, en het is uniek om ze nog eens te zien, maar echt heel legendarisch vond ik het optreden zelf niet echt. Maar die krasse knarren maakten er nog zeker een prima show van en dat maakt Iron Maiden nog geenszins een uitgebluste band. Integendeel.
Nog meer hele vage foto’s: hier.
Andere getuigenverklaringen: OOR / AD / Lust for Life / Gelderlander