Gezien: Roadburn 2018 – donderdag

Het is de donderdag van Roadburn 2018. Tilburg voelt vertrouwd. Relaxed. Onze fijne B&B ligt er weer heerlijk bij op ca. 25 minuutjes (rustig) lopen. Spullen droppen en gelijk genieten. En wat is het fantastisch weer; de vroege zomer is net op tijd begonnen en pas op zondag spotten we een spatje regen. Het is vier dagen rondlopen in de korte broek. En dat was zeker niet mogelijk de afgelopen twee jaar. Café Bakker in het straatje om de hoek bij 013 is weer de vaste plek voor de eerste speciaalbiertjes van de dag en die smaken extra lekker op temperatuur. 013 en omgeving is voor vier dagen weer het mekka van de (vooral) mannen-met-zwarte-kleren-en-lange-baarden-en-tattoos. Hoe harder en bozer de muziek, hoe aardiger de bezoekers zijn denk ik wel eens, al scheelt het dat veel festivalgangers de weg naar de coffeeshops ook wel weten te vinden misschien. Wat dat betreft is de sfeer fijn mellow. En de muziek lomp. Doom/stoner/black/psych- of avant-garde metal bijvoorbeeld. Maar ook wel postrock, dark-folk, duistere ambient, prog-jazz of zelfs elektronische muziek. Waar de hippe festivals voor jongeren steeds meer naar hiphop/dance/electronica/pop verschuiven, vinden we hier nog de heilige verering van mighty gitaar(riff). En lange nummers. Hele lange nummers. We zien dit jaar een set van 70 minuten en een set van 85 minuten. Met slechts een nummer. We krijgen ultralange gitaarjams voorgeschoteld, zonder dat het gaat vervelen. Er is verbroedering tussen publiek en bands. Tussen vrienden en oude bekenden. Er zijn nieuwe ontmoetingen. En er is een uiterst internationaal publiek. Zo’n 70% van alle bezoekers komt van buiten onze landsgrenzen (uit 60 verschillende landen zoals Australie, China, Chili, Singapore) en dat valt vooral op als je voor het podium staat. Zo lang ben ik nu ook weer niet, maar tussen al die kleine zuiderlingen heb ik een extra voordeel, al voel je je dan ook wel eens bezwaard als je wat verder vooraan wil staan. En dat wil je soms wel, want op Roadburn staat het neusje van de zalm op dit gebied. Je vindt er bijna geen slechte bands. Iets van 90% van de meer dan 100 bands kende ik in eerste instantie helemaal niet, maar je weet dat het vaak goed is. Het is meer zoeken op je gewenste genre en dan helpt goed inluisteren natuurlijk ook wel. Ik kom er nu voor het vijfde jaar en ook dit keer moet ik na afloop bekennen dat het toch wel mooiste festival van het jaar is. Het voelt weer als thuiskomen. Ook al heb ik geen lange baard.

Roadburn dus. Van origine een webzine over stonerrock en gerelateerde muziek, tegenwoordig vooral bekend van het Roadburn-festival dat sinds 1995 wordt gehouden, al vond de eerste editie in Tilburg plaats in 1999. Kwamen er in 2005 nog meer dan 1000 mensen op de tiende editie van het festival, in 2010 was dat aantal gegroeid tot 1600. In 2014 zouden er dan 3000 bezoekers zijn geweest en dit jaar (de 23e editie) meer dan 4000 aldus de organisatie: Walter ‘Roadburn’ Hoeijmakers (Editor in Chief, Artistic director / Promoter), Becky & het hele Roadburn team. 013 is in die jaren natuurlijk ook verbouwd; de capaciteit van de grote zaal ging van 2000 naar 3000 en de kleine zaal (Green Room of Jupiler Zaal) ging van 325 naar 700. Dit jaar is ook de Koepelhal toegevoegd op de vrijdag en zaterdag (capaciteit 1200 aldus hier) op het Spoorzone-terrein (voormalig hoofdwerkplaats Tilburg van de Nederlandse Spoorwegen) aan de andere kant van het spoor, ca. 5-10 minuutjes lopen van 013. Dat zorgt voor wat lucht want het aantal bezoekers zou niet omhoog zijn gegaan begreep ik. Het podium achterin Cul de Sac wordt ook nog steeds alle dagen gebruikt, maar daar passen maar weinig mensen in. Het podium in Extase is dit jaar vervangen omdat het ook net een nieuwe eigenaar heeft. Daarvoor komt zo ongeveer de kleine Hall of Fame-zaal in de plaats, vlak naast de Koepelhal en een skatepark op hetzelfde spoorterrein. Het Patronaat is er nog steeds bij en dat is nog steeds wel een aardige zaal, ook al is die op populaire momenten nog steeds wel te klein (een keer of drie kom ik weer een enorme rij tegen). Het fijne restaurant daar op de begane grond (Dudok) is vervangen door een pop-up bar met een aantal speciaalbieren en worstenbroodjes geloof ik.

Traditie inmiddels is dat er een curator op het festival een stuk programmering mag bepalen, en dit jaar is dat Jacob Bannon, frontman van Converge, die ook artwork maakt voor bands als Trap Them, Every Time I Die en Integrity, en die de cover van het Jane Doe-album van Converge zelf natuurlijk heeft gemaakt. Verder is Bannon oprichter van het Deathwish Inc. label (met o.a. Oathbreaker, Wovenhand, Deafheaven). Als curator van het festival mag Bannon de bands bepalen voor vrijdag op het hoofdpodium (Motorpsycho, Crowbar, Converge, Godflesh, Grave Pleasures) en in Het Patronaat op zaterdag (Worship, NYIÞ & Wormlust, Aerial Run, Greenmachine, Occvlta). Bannon speelt uiteraard zelf ook op het festival; tweemaal met Converge (op donderdag en vrijdag) en met Wear Your Wounds op zaterdag.

Dat bands vaker optreden op het festival is geen uitzondering. Er zijn meerdere optredens van o.a. Bell Witch, Converge, Dhidalah, Earthless, Godspeed You! Black Emperor, Panopticon, Planning for Burial en Petyr.  Une Misère vinden we zelfs drie keer op een podium. Een aantal bands spelen integraal een (soms klassiek geworden) album, ook niet uitzonderlijk voor Roadburn. Sommige bands zien we opduiken in samenwerkingen met andere bands (Waste of Space Orchestra met Dark Buddha Rising en Oranssi Pazuzu bijvoorbeeld) of bandleden komen we tegen in andere bands, al dan niet in een vaste bezetting of in projectvorm voor dit festival. Het is allemaal in de creatieve geest van het festival. Een belangrijk thema dit jaar is de San Diego Takeover met psych-bands als Earthless, JOY, Harsh Toke, Sacri Monti, Petyr, Red Octopus, Arctic, Volcano en Pharlee. Aziatische tegenhanger is de Japanese Takeover met bands als Kikagaku Moyo, Minami Deutsch en Dhidalah. Damo Suzuki, bekend van Can, doet twee optredens, eentje samen met Earthless en eentje met Minami Deutsch. De main stage sluit op zaterdag af met een ultieme East Meets West Jam met Earthless en Kikagaku Moyo. Muzikale verbroedering dus, niet alleen bij bezoekers maar ook op het podium.

Donderdag

Het programma zit goed vol en zoals elk jaar is het maken van keuzes reuze moeilijk. Sowieso moeten we niet te lang op het terras blijven hangen, dus we gaan maar eens op tijd naar de Green Room van 013 voor het trio van Sannhet uit Brooklyn, New York, gevormd in 2010. Vanwege de opstelling en visuals werd dit optreden nog verplaatst van Het Patronaat naar de Green Room. De drums staan vooraan het podium met spaarzaam licht van achteren, maar zou dit echt niet gekund hebben in Het Patronaat? Afijn, de band maakt zoiets maakt als instrumentale post-metal/sludge/black metal. Gelijk wat stijlen door elkaar dus, maar dat maakt het festival ook zo interessant. Voor de echte pure black-metal kom ik ook niet zo snel van mijn stoel af moet ik zeggen. Het begin oogt nog wat als technisch gefröbel, maar het tweede nummer komt al wat meer los met een aardige bak aan black/post-metal herrie. Dat is aardig dichtgesmeerd denk ik nog, waar ik hoopte op iets meer post-rock-achtige lucht. Ergens is het wel lekker stevig en broeierig, maar ook wat te breierig. Je hoort meeslepend werk van de gierende gitaren en bulderende bassen, maar ik kan er niet volledig in meegaan. Na een half uur komt Thom Wasluck (Planning For Burial) overigens nog een deuntje meespelen op de gitaar en daarmee hebben we gelijk de eerste samenwerking van bands op het festival al te pakken. Geen slechte opener, wel eentje die me wat zwaar valt en waar ik meer van had gehoopt.

Wat we konden verwachten van het Waste of Space Orchestra-project was een beetje gissen. De speciale samenwerking tussen Dark Buddha Rising (ook in 2012 en 2016 op het festival) met Oranssi Pazuzu (ook in 2012, 2016 en 2017 op het festival) is echter een hele spannende en geslaagde. Met een mannetje of tien op het podium van de twee Finse bands kun je dan ook wel wat brengen en ze doen het zonder dat het een dichtgesmeerde chaos wordt. Het staat wel enorm dicht op elkaar gepakt in de zaal zelf waardoor ik op een gegeven moment maar naar het balkon vlucht, waar bovendien het geluid veel beter klinkt dan zo helemaal rechts vooraan het podium (waar weinig mid-hoog klinkt en daardoor bedompt). In mijn beleving klinkt het tiendelige stuk (dat gaat over The Shaman, The Seeker en The Possessor) voornamelijk als een soort heavy en vaak dik fuzzende black-metal/psych met dikke synths en met het nodige beukwerk of groteske slagen. Vet en lang uitgerekt met tribale (dubbele) drums soms, de bijna onvermijdelijke beklemmende sfeer, de venijnige uitspattingen, en met donkere sfeerstukken ambient. Wow. Wat een gave vertoning dit en wat fantastische opener van het hoofdpodium. Roadburn is nu echt begonnen.

Earthless uit San Diego staat ook al een tijdje op mijn wensenlijst als een van van smaakmakers in de psychedelische rock met soms oneindig lange gitaarjams. Het trio, ook in 2008 te zien op het festival, is dit jaar officieel ‘artist-in-residence’ wat zo ongeveer betekent dat ze het hele weekend in Tilburg logeren en tijdens diversen optredens te zien zijn. Eerdere jaren had je o.a. Gnod, Circles, The Heads en Justin K. Broadrick die hier ook zo’n heel weekend bivakkeerden. Zo zien we Earthless later ook nog met Damo Suzuki en in de East Meets West Jam. Het eerste optreden is van het trio zelf op het hoofdpodium. De psychrock klinkt gelijk lekker zompig, de jammende gitaar jankt fantastisch en het oplopende ritme zorgt voor een oplopende euforie. Misschien is het ook wel persoonlijke smaak hoe lang je naar de solo’s van een gitarist kunt luisteren, maar hier kan ik wel in meegaan. In dit (eigen) optreden speelt de band ook wel nieuwe nummers waarin gitarist Isaiah Mitchell ook wel eens een mopje wil zingen. Dat doet ie niet eens heel onverdienstelijk, maar hij is vooral geniaal op gitaar dus. Alsof het hem geen enkele moeite kost. Gelukkig zit het met de (wat nors/ kijkende en stoïcijns spelende) bassist Mike Eginton and strak spelende drummer Mario Rubalcaba ook wel goed om daar een fantastische ritmesectie onder te gooien, zodat we de hele set fijn psych-groovend doorglijden. Lekker. Heel lekker.

Het is dit jaar een extra vol programma lijkt het, momenten om even rustig wat te eten is er niet, maar nu is er dan toch even tijd om wat uitgebreider bij de Indonesiër om de hoek te gaan zitten (ik neem daar een hamburger, dat wel), die ook weer de bekende ‘band-maaltijden’ verkoopt, zoals dit jaar de Motorpsycho-steak.

De maag is gevuld, maar de Green Room gelukkig nog niet helemaal. Dat is mooi, want dan kunnen we Ex Eye vanaf een mooi plekje in de zaal zien, ook al zo’n band die hoog op mijn wensenlijst stond. Bij aanvang staat het behoorlijk vol. Ex Eye is de heavy band van saxofonist Colin Stetson, die we al eens solo zagen spelen op het Valkhof Festival in 2013 en ook vandaag heeft hij zijn levensgrote saxofoon meegenomen. Zo lang is hij nog niet bezig met deze band en na het album van vorig jaar was ik ook wel benieuwd naar het geluid van deze band, waarbij Stetson wordt aangevuld door Greg Fox op drums (Liturgy), bassist Shahzad Ismaily (Secret Chiefs 3) and gitarist Toby Summerfield. Het zit toch ergens in de hoek van instrumentale stoner/post-metal-noise-math-jazz. Denk aan Zu, MNHM, Jagga Jazzist of Dead Neanderthals met een lik nerveuze maar fijn hypnotiserende Philip Glass-achtige structuur van herhaling. Stetson zorgt voor die bijzondere ritmes door zijn ademtechniek op de sax en heeft daarvoor een band om zijn nek met microfoontje geloof ik. De synths lijken wat prominenter aanwezig dan de gitaar op de plaat, en we horen ook wat meer de rustige sfeervolle kant dan alleen die nekbrekende en pompende golven geluid, maar voor de dynamiek werkt dit live wel goed. Misschien had het nog een tikkeltje smeriger of dikker aangezet kunnen worden hier en daar, maar toch, wat een vette band dit.

En het houdt niet op vandaag. Een deurtje verder in de grote zaal is Cult of Luna (Zweden) met Julie Christmas (New York, zat in bands als Made Out of Babies en Battle of Mice) al begonnen. Ze brengen hier samen het fijne album Mariner (2016) ten gehore. Voor de allerlaatste keer. En dat is blijkbaar ook bijzonder voor het Roadburn-publiek blijkbaar want het staat hutjemutje. Geen doorkomen aan. Gelukkig kan ik met wat bier richtig een aantal festival-maten lopen richting het midden van de zaal, zodat we het ook wat beter kunnen horen. En zien? Ja dat is weer een ander verhaal, want het podium is erg donker en mistig, geen uitzondering op dit festival, maar het leuke jurkje van Christmas is daardoor ook moeilijk te zien natuurlijk. De heavy muziek wordt mooi omgeven door de lichtere zang van Christmas (haar zang doet me gek genoeg een klein beetje denken aan Björk vandaag) en dat maakt het wel bijzonder. Erg goed album eigenlijk, fijn melodieus ook. Als enig minpuntje als ik het zo live hoor vind ik dat het soms wat in dezelfde akkoorden blijft hangen. Het is in elk geval een veel betere performance voor mij persoonlijk dan toen Cult of Luna vorig jaar het hoofdpodium mocht openen met een integrale uitvoering van het album Somewhere Along The Highway.

Harsh Toke, onderdeel van de San Diego Takeover, was er ook in 2014 met een setje oneindige jams. Wat ze hier in het Patronaat doen valt op een of andere manier wat minder lekker, misschien omdat ze er wat meer songgericht materiaal tegenaan gooien in het begin, maar achteraf zie ik wel videomateriaal met de bekende uitgerekte jams (hier bijvoorbeeld). Nou ja goed, misschien kom ik gewoon ook wat moeilijker in de bekende flow en dat is met dit soort psych-bands wel een vereiste. Het was ook al een lange eerste dag natuurlijk, maar wel een bijzonder goede. Bestaan er wel slechte dagen op Roadburn? Nou goed, na een afzakkertje kunnen we in korte broek en t-shirt terug naar de B&B lopen, en dat is ook wel bijzonder in april.