Het was eigenlijk de vraag of het er ooit nog van zou komen. Steven Wilson was meer bezig met zijn eigen solo-carrière en band, waardoor zijn Porcupine Tree-project een lange tijd in de ijskast kwam te staan. Natuurlijk werden de fans in die twaalf jaar stilte wel getrakteerd op prima optredens van de maestro zelf, met goede muzikanten en uitstekende shows, maar ik kan me goed voorstellen dat er genoeg mensen uitkeken naar zo’n reünie in de Ziggo Dome.
‘In die twaalf jaar stilte is de hoeveelheid publiek flink gegroeid‘, zegt Wilson nog grappend. ‘Nog twaalf jaar wachten en ik kan in stadions gaan spelen’. Gemiste kans om dan niet de Arena te noemen, die op een steenworp afstand ligt. We zijn zo’n massale bijeenkomst voor deze progrockers niet gewend, maar heel gek is het ook weer niet. Wilson trok solo natuurlijk steeds meer publiek door de jaren heen en misschien dat de nieuwere fans daardoor ook wel eens een keer die befaamde band uit het verleden wilden zien. Het is ook een buitenkansje voor de fans van vroeger om de band nog eens een keer live te zien, want je weet nooit hoe lang het hierna weer gaat duren. Het is ook maar één optreden, dus dan moet je die kans toch maar grijpen op een doordeweekse maandagavond. De Ziggo Dome zit aardig vol, aan de nok zijn er nog wat plaatsen over zo te zien. Er kunnen 17.000 man in. Bands in zo’n mega-zaal: dat is druk, massaal en ver weg. Ik heb ik steeds minder trek in, maar voor Porcupine Tree maak ik graag een uitzondering. We zijn van de categorie oudere fans die de optredens in de kleinere tenten van Rock Werchter en Pinkpop nog goed kunnen herinneren en die liefde is nooit helemaal weggegaan.
‘Wat zijn jullie stil vanavond, ligt dat aan de maandagavond?’ Wilson lijkt wat verrast dat de zaal wat stil is, het valt me ook op midden in de zaal. We staan mooi op rijtje dertig van het podium of zo, strak in het midden. Er worden blijkbaar opnames gemaakt vanavond en Wilson jut daarom het publiek nog even extra op. Wilson refereert daarnaast nog even aan de eerste keer dat ze buiten Engeland speelden. ‘Was dat niet in Nederland? Voor een mannetje of 50? Nou, toen maakten ze wel meer lawaai dan jullie’ Het is maar een grapje, voegt hij er snel aan toe. De opmerking lijkt niet helemaal goed te vallen en later in het optreden komt hij er nog een keer op terug. Beetje onhandig wellicht.
Nou goed, het publiek reageert ook gewoon enthousiaster op de tweede helft van de set (er zit twintig minuten pauze in de lange set van drie uur). De band opent de eerste set met het geweldige “Blackest Eyes” van het oude In Absentia (2002) waarna zo’n beetje het beste nummer “Harridan” volgt van de nieuwe plaat Closure/Continuation, dat dus enigszins verrassend uit werd gebracht, na al die jaren stilte. Ik vind het jammer genoeg een kleine deceptie als het geluid niet gelijk vol en helder in mijn gezicht wordt gesmeten. De nummers zijn geweldig gespeeld volgens mij, maar de mix klinkt mij veel te dof, met wollige bassen en weinig scherpte en punch van de gitaren. Dit verwacht je niet bij Wilson, die het geluid normaal erg goed heeft staan, daarvoor is hij ook meester-producer en perfectionist, denk ik altijd. Misschien is het volume wat omlaag gezet bij het begin om de set wat meer op te bouwen, maar het valt me tegen, dit kan in deze zaal toch beter? Later trekt het wel een heel stuk bij, gelukkig. Misschien ligt het ook wel weer aan de plek waar we staan, of mijn oren zijn nu toch echt wat verpest of de oordoppen doen gek. Nou goed, in kleinere zalen heb ik daar nooit zo’n last van. Het publiek reageert ook wat timide om me heen de eerste helft, al verzaakt de band niet.
Meesterdrummer Gavin Harrison blijft een genot om te horen met zijn fijn flexibele droge, maar perfecte stijl van drummen. In al die tijd was hij vooral actief met King Crimson en The Pineapple Thief, dus mooi dat hij hier tijd voor heeft. Wilson en Harrison zouden in die tussentijd ook vaker samen gejamd hebben, de basis voor dat nieuwe album. Toetsenist Richard Barbieri (bekend van de band Japan) doet vandaag geweldig werk, brengt prachtige sfeervolle lagen aan en is vanaf het begin goed te horen, net zoals de zang van Wilson trouwens, dat gek genoeg wel spatzuiver klinkt vanaf de eerste noot. Barbieri zit al sinds 1993 bij Porcupine Tree en is daarmee inmiddels het oudste lid, naast Wilson zelf natuurlijk (duh). Jammer vind ik toch dat bassist Colin Edwin ontbreekt, die net iets soepeler speelt dan vervanger Nate Navarro, al doet hij het niet slecht. Hij speelt wat technischer en klinischer wellicht. In die zin is bassist Nick Beggs, die je nog kunt kennen van Kajagoogoo en die bij Steven Wilson’s eigen band speelt, een stukje beter en interessanter, maar vooruit. Weinig klagen over Randy McStine, die andere tour-muzikant op gitaar. Hij speelt goed mee met Wilson en vult het geluid overal goed aan. Opvallend hoe goed zijn achtergrond-zang ook is, hiermee zet hij de juiste toon voor de verschillende nummers, inclusief die oude klassiekers.
Daarover gesproken, de setlist is goed en uitgebalanceerd tussen alles van het nieuwe album (de zeven reguliere nummers) en oudere albums, met name van In Absentia (vijf nummers) en Fear of a Blank Planet (uit 2007), waarvan in de tweede helft van de set vier nummers voorbij komen, tot groot genoegen van het publiek. En mijzelf overigens. Brengt me gelijk ook bij de lichtshow, die goed verzorgd is en ook de video’s op de achtergrond komen nieuw op mij over, althans ik herken het allemaal niet. Bij veel nummers voegen de beelden op de achtergrond daadwerkelijk wat aan emotie en beleving toe en dat is gaaf om te zien. Oud en nieuw werk zit dwars door elkaar dus en dat voel nergens geforceerd, het past goed bij elkaar. Ook de stevige nummers met wat meer metal-riffs en progressief vlechtwerk worden afgewisseld met wat meer rustige symfonische of melodische soft-prog, dat mij normaal minder bevalt, maar dat is kwestie van smaak. We kennen het van Wilson, maar ik vind het af en toe wat zoetjes. Kippenvel krijg ik wel bij “Drown With Me”, dat op akoestische gitaar wordt gespeeld, maar dan wel een van mooiste akkoordenreeks heeft die ik ken. Ik probeer het sinds een korte tijd zelf ook op gitaar te spelen, misschien vind ik het daarom ook extra mooi vanavond. Dat zijn de momenten waarop Wilson en consorten me extra inpakt. Maar daar staat ook tegenover dat er genoeg opwindend prog-werk is te vinden, zoals het titelnummer “Fear of a Blank Planet” en vooral ook een van de beste nummers ooit gemaakt “Anesthetize” van datzelfde album. Waanzinnig, hier komt een droom uit om dat nummer ooit nog weer eens live te mogen zien en horen. En dan met name het eerste stevige stuk natuurlijk. Afsluiter van set twee “Sleep Together” en ook “Halo” in de toegift breken de zaal nog even lekker af, waarna “Trains” de avond een beetje standaard afsluit. Niet het beste nummer vind ik, maar daar zal niet iedereen het mee eens zijn.
De impact van het concert vanavond was misschien niet zo groot als destijds in 013, toen er ook opnames werden gemaakt. Maar goed, de lat lag voor mij daardoor ook wel extra hoog. Dat concert was destijds niks anders dan briljant en veel beter kon het ook niet. Van Wilson verwacht je inmiddels niets anders dan perfectie en dat was er niet altijd vanavond. Aan de andere kant krijg je dus wel in bijna twee uur en drie kwartier een hoop prima oude en nieuwe klassiekers voorgeschoteld, gespeeld door uitstekende muzikanten in vorm. En alles gepresenteerd in zo’n heerlijke show. Wie had dat ooit nog gedacht, dat dit nog zou plaatsvinden na zo’n lange tijd stilte rondom de band? Euforisch is een groot woord, maar zeer voldaan ben ik zeker na afloop.
Ik ben benieuwd of dit nog een staartje krijgt of dat het project weer de koelkast in verdwijnt en of deze show inderdaad later ergens terug te kijken is. Wilson kennende zal dat vast wel weer met een veel te dure luxe boxset zijn, maar we zullen zien. Gelukkig hebben we de foto’s nog. Of wacht, nee, dat wilde de band niet, dus daar hebben we ons maar netjes aan gehouden…
Meer getuigenverklaringen: OOR / lust for life / Volkskrant / Metalfan.nl
Pingback: De 50 beste concerten van 2022 – t-beest
Pingback: Weekplaat 23-46: Steven Wilson – The Harmony Codex – t-beest